drs. L.W. Verhoef
registeraccountant
Kersengaard 13
3962 JR Wijk bij Duurstede
Wijk bij
Duurstede,
8 oktober 2002
Gemeenteraad
van
Gemeente
Almere
Postbus
200
1300 AE
Almere
Betreft: Jaarrekening 2001
Mijn brief d.d. 3 juli
2002
Uw brief d.d. 16 september
2002
Geachte
Raad,
Met mijn brief van 3 juli
jl. deed ik u enige opmerkingen toekomen betreffende de kwaliteit, i.c. de
onbetrouwbaarheid, van de jaarrekening 2001 van Almere. De jaarrekening is
onbetrouwbaar, omdat deze geen betrouwbaar beeld geeft van de reserves, de vaste
activa en de verplichtingen, en geen betrouwbaar beeld geeft van de baten en de
lasten en het saldo daarvan. De jaarrekening voldoet (dus) ook niet aan
belangrijke wettelijk daaraan gestelde eisen.
In mijn brief gaf ik onder
andere aan dat het nadelig saldo van de baten en lasten over 2001 niet € 2,8
miljoen is, waarmee de rekening eindigt, maar volgens de jaarrekening in
werkelijkheid € 63,1 miljoen. Dit is het gevolg van het feit dat ruim € 60
miljoen aan baten en (vooral) lasten niet in de rekening zijn opgenomen. Niet
alleen dat u uzelf hierdoor een verkeerd beeld voorhoudt van de financiële
positie van Almere, u doet dat ook, en dat is vele malen erger, aan de burgers
aan wie u rekening en verantwoording moet afleggen.
Met uw brief van 16
september jl. reageerde u op mijn opmerkingen.
Met verbazing heb ik kennis
genomen van uw reactie. Uw reactie komt er kort gezegd op neer dat u van mening
bent dat, omdat u als gemeenteraad besloten heeft een misleidende jaarrekening
op te maken en goed te keuren en een accountant een goedkeurende verklaring bij
deze jaarrekening gaf, de jaarrekening dus betrouwbaar is, wèl een betrouwbaar
beeld geeft van de financiële positie en wèl een betrouwbaar beeld geeft van de
baten en de lasten en het saldo daarvan. Een merkwaardige
redenering.
Ik (en naar ik aanneem ik
niet alleen) vind een jaarrekening (respectievelijk begroting) onbetrouwbaar
als:
- in de rekening van baten en
lasten baten en lasten ontbreken
- het saldo van de rekening
van baten en lasten niet het saldo is van àlle baten en
lasten
- vaste activa niet aan de
debetzijde van de balans maar als aftrekpost op een passiefpost, i.c. het eigen
vermogen, zijn verwerkt
- afschrijvingslasten
ontbreken
- rentelasten zijn opgenomen
over niet bestaande schulden
- onder de lasten fictieve
kostenposten voorkomen
- onder de opbrengsten
fictieve baten voorkomen
- verplichtingen als reserve
worden gepresenteerd
- de jaarrekening überhaupt
niet in staat stelt een beeld te vormen van de financiële positie, van de baten
en de lasten en het saldo daarvan.
In uw brief bevestigt u
overigens de juistheid van mijn beweringen, waarschijnlijk zonder het zelf in de
gaten te hebben. U bevestigt zelf dat ongeveer € 190 miljoen aan baten en
ongeveer € 250 miljoen aan lasten buiten de rekening van baten en lasten zijn
gebleven. U bevestigt zelf dat afschrijvingslasten van € 56,9 miljoen buiten de
rekening zijn gelaten. U bevestigt zelf dat winsten op de verkoop van
bouwgronden ter grootte van € 39,8 miljoen buiten de rekening zijn gelaten. U
bevestigt zelf dat onder de rentekosten een bedrag van € 15,4 miljoen geen
betrekking heeft op bestaande schulden.
Het verzwijgen van winsten
op de verkoop van bouwgronden krijgt in het kader van de bouwfraude-enquête een
merkwaardig accent, omdat nu blijkt dat niet alleen sommige bouwondernemingen
maar ook sommige gemeenten de winsten op bouwactiviteiten liever
verzwijgen.
Ik vind een jaarrekening
(respectievelijk begroting) niet voldoen aan de Comptabiliteitsvoorschriften
als:
- baten en lasten
buiten de rekening worden gelaten en buiten de rekening om rechtstreeks
worden toegevoegd aan, respectievelijk in mindering worden gebracht op het eigen
vermogen, terwijl artikel 27 uitdrukkelijk voorschrijft dat alle baten en
alle lasten in de rekening moeten worden
opgenomen
- het saldo van de rekening
niet het saldo van alle baten en lasten is, terwijl artikel 27
voorschrijft dat het saldo van de rekening het saldo van alle baten en
alle lasten moet zijn
- de jaarrekening (om
hiervòòr genoemde redenen) onbetrouwbaar is, terwijl artikel 27 voorschrijft dat
de rekening een betrouwbaar beeld moet geven van de baten en de lasten en het
saldo daarvan, artikel 33 voorschrijft dat de balans een betrouwbaar en
duidelijk beeld moet geven van de financiële positie, en artikel 3 voorschrijft
dat de jaarrekening zodanig inzicht moet verstrekken dat een verantwoord oordeel
kan worden gevormd over de financiële positie en over de baten en de lasten
- (artikelen 3 en 9 zeggen
hetzelfde van de begroting).
Uw jaarrekening (en
begroting?) is flagrant in strijd met al deze bepalingen!
Overigens, een jaarrekening
(en begroting) moet allereerst een betrouwbaar document zijn. Of die
jaarrekening ook nog wel of niet voldoet aan toevallige wettelijke bepalingen
als de zogenoemde Comptabiliteitsvoorschriften, is van veel minder belang. Wat
heb je aan een koortsthermometer die wèl voldoet aan zogenoemde
Comptabiliteitsvoorschriften maar de verkeerde temperatuur aangeeft? Het zou
volstrekt onverantwoord zijn bij een doodzieke patiënt daarmee de temperatuur op
te nemen! Wat heb je aan een kompas dat wèl voldoet aan de
Comptabiliteitsvoorschriften maar de verkeerde richting aangeeft? Het zou
volstrekt onverantwoord zijn daarmee een vliegtuig of schip te besturen! Wat heb
je aan een jaarrekening of een begroting die wèl voldoet aan de
Comptabiliteitsvoorschriften maar een geheel verkeerd beeld geeft van de
financiële positie, van de baten en de lasten en van het saldo daarvan? Het zou
volstrekt onverantwoord zijn daarmee een gemeente of provincie te besturen en
daarmee rekening en verantwoording af te leggen!
Wat de goedkeurende
accountantsverklaring betreft: uw accountant zou niet de eerste zijn die ten
onrechte een goedkeurende verklaring aan een jaarrekening heeft gehecht. Zeker
sinds de Enron-affaire, de WorldCom-affaire of al die andere boekhoudaffaires,
weten we wel beter.
Ik raad u aan met
bovenstaande reactie mijn brief van 3 juli jl. (opnieuw) te lezen en daaruit als
zichzelf verantwoordelijk voelende gemeenteraad de passende consequenties te
trekken.
Het heeft alles te maken
met "integriteit van het openbaar bestuur"!!
Uw reactie te vernemen stel
ik op prijs.
Met vriendelijke groet en
hoogachting,
L.W.
Verhoef