drs. L.W. Verhoef
registeraccountant
Kersengaard 13
3962 JR Wijk bij Duurstede
Wijk bij Duurstede, 31 mei 2008
De gemeenteraad van
gemeente Emmen
Postbus 3001
7800 RA Emmen
Betreft:
Jaarrekening 2007 van gemeente Emmen
Geachte Raad,
Voor u als gemeenteraad is de
jaarrekening van uw gemeente een belangrijk document: hiermee legt
het college van burgemeester en wethouders rekening en verantwoording
aan u af over het gevoerde (financiële) beheer en verder is de
jaarrekening voor u een belangrijk toetsingsmiddel voor de
betrouwbaarheid van de begrotingen. Op basis van deze jaarrekeningen
en begrotingen beslist u over de hoogte van de gemeentelijke
belastingen en over het wel of niet doorgaan van belangrijke
activiteiten. Ook voor de (geïnteresseerde) burgers is de
jaarrekening een belangrijk document: d.m.v. de jaarrekening legt het
gemeentebestuur al dan niet met uw instemming aan de burgers rekening
en verantwoording af over de besteding van de belastinggelden en het
gevoerde (financiële) beheer. Het is dus erg belangrijk dat de
jaarrekening en de begroting betrouwbaar zijn.
Ik doe al enige jaren onderzoek
naar jaarrekeningen van gemeenten en provincies. Mijn conclusie is
dat de jaarrekeningen van veel gemeenten en provincies onbetrouwbaar
en dus misleidend zijn. Ondanks de goedkeurende
accountantsverklaringen daarbij die het tegendeel beweren.
Veelal geldt dat voor de
presentatie van de baten en de lasten en het saldo daarvan. Het geldt
veelal ook voor de presentatie van de financiële positie.
Het geldt ook voor de
jaarrekeningen van de afgelopen jaren (inclusief die over 2007) van
gemeente Emmen.
De rekening van baten en lasten
over 2007 sluit met een voordelig saldo van € 4,6 miljoen. In
werkelijkheid hield de gemeente € 10,2 miljoen over (info). Er wordt dus €
5,6 miljoen verzwegen.
En al eerder:
De rekening van baten en lasten
over 2000 sloot met een saldo van € 6,6 miljoen. Het werkelijke
saldo was € 18,0 miljoen. Er werd dus € 11,4 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2001 sloot met een saldo van € 1,6 miljoen. Het werkelijke
saldo was € 10,2 miljoen. Er werd dus € 8,6 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2002 sloot met een saldo van € 2,8 miljoen. Het werkelijke
saldo was € 3,2 miljoen. Er werd dus € 0,4 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2003 sloot met een nadelig saldo van € 1,7 miljoen. Het
werkelijke saldo was voordelig € 5,9 miljoen. Er werd dus € 7,6
miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2004 sloot met een voordelig saldo van € 1,3 miljoen. Het
werkelijke saldo was nadelig € 7,5 miljoen. Er werd dus € 8,8
miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2005 sloot met een voordelig saldo van € 2,1 miljoen. Het
werkelijke saldo was nadelig € 0,1 miljoen. Er werd dus € 2,2
miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2006 sloot met een saldo van € 6,2 miljoen. Het werkelijke
saldo was € 5,0 miljoen. Er werd dus € 1,2 miljoen verzwegen.
Samenvattend:
Over de periode 2000-2007 werd
een overschot gepresenteerd van € 23,5 miljoen. In werkelijkheid
was er een overschot van € 44,9 miljoen. Een verschil derhalve van
€ 21,4 miljoen.
Bovenstaande cijfers krijgen
reliëf als men bedenkt dat de opbrengst OZB in 2007 een bedrag
was van € 19,9 miljoen. De helft was genoeg geweest.
Ook de weergave van de
financiële positie is verre van juist. In de balans bijvoorbeeld
zijn de vaste activa te laag weergegeven, onder de verplichtingen
komen bedragen voor die in het geheel geen verplichtingen zijn, en
anderzijds ontbreken wèl bestaande verplichtingen. Het
betekent ook dat de hiermee samenhangende kosten (zoals
afschrijvingskosten, personeelskosten, verschillende
onderhoudskosten) verkeerd in de rekening zijn opgenomen.
Aan de jaarrekening zelf is dus
wèl te ontlenen dat het saldo van de baten en de lasten niet
het gesuggereerde bedrag van € 4,6 miljoen is, maar stelt niet in
staat te zien wat dan het saldo van de baten en de lasten wèl
is. Dat betekent dat de jaarrekening alleen maar bruikbaar is in de
openhaard.
In de jaarrekening en het
jaarverslag 2007 komt ook heel veel onzin voor, bijvoorbeeld waar het
gaat over reserves, over voorzieningen, over een "resultaat voor
bestemming" en een "resultaat na bestemming" (er is
maar één resultaat en dat is het resultaat, i.c. het
saldo van de baten en de lasten), over zoiets als een
"programmarekening" (zoiets heet in gangbaar Nederlands een
rekening van baten en lasten of een winst-en-verliesrekening), over
paragrafen die geen paragrafen zijn, over zoiets als
"weerstandsvermogen" en "weerstandscapaciteit"
met zelfs een berekening van de nonsens, over zoiets als
"arbeidskostengerelateerde verplichtingen", over
"uitzettingen" met zoiets als een "rentetypische
looptijd", over rechtmatigheid, over treasury, over zoiets als
"investeringen met een economisch nut" en "investeringen
in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut",
en een onzinnige bijlage over zoiets als "SISA". Dit soort
onzin zet alleen maar de lezer op het verkeerde been en leidt af van
waar het werkelijk over zou moeten gaan.
Overigens adviseer ik u sterk
tot het opheffen van alle reserves, deze samen te voegen tot één
Algemene reserve, en alle baten en alle lasten op te nemen in waar ze
thuishoren, namelijk in de begroting respectievelijk in de rekening
van baten en lasten. Dat zal het inzicht in waar het echt over moet
gaan, aanmerkelijk verbeteren.
U leest er heel veel meer over
op de website www.leoverhoef.nl,
te beginnen met: "Boekhoudfraude bij gemeenten en provincies
schering en inslag". Op de website treft u mijn bevindingen over
de jaarrekeningen van Emmen aan in de lijst "Uw gemeente en
provincie". Deze brief en mijn eerdere correspondentie van de
afgelopen jaren met u als gemeenteraad over de misleidende
jaarrekeningen treft u aan in "Dossier: Emmen".
Volgens BBV artikel 3 moeten de
jaarstukken met name voor gemeenteraadsleden goed te begrijpen zijn.
U kunt het beste zelf beoordelen of aan deze eis is voldaan. Volgens
uw accountant heeft u hem gezegd dat u het allemaal prima begrijpt.
Hoe kan hij anders beweren dat u de jaarrekening goed begrijpt?
Graag was ik u van dienst.
Met vriendelijke groet en
hoogachting,
L.W. Verhoef