drs. L.W. Verhoef
registeraccountant
Kersengaard 13
3962 JR Wijk bij Duurstede
Wijk bij Duurstede, 8 mei 2012
Provinciale Staten van
provincie Groningen
Postbus 610
9700 AP Groningen
Betreft:
Jaarrekening 2011 van provincie Groningen
Geachte Staten,
Voor u als Provinciale Staten is
de jaarrekening van uw provincie een belangrijk document: hiermee
legt het college van Gedeputeerde Staten rekening en verantwoording
aan u af over het gevoerde (financiële) beheer en verder is de
jaarrekening voor u een belangrijk toetsingsmiddel voor de
betrouwbaarheid van de begrotingen. Op basis van deze jaarrekeningen
en begrotingen beslist u over de hoogte van de provinciale
belastingen en heffingen en over het wel of niet doorgaan van
belangrijke activiteiten. Ook voor de (geïnteresseerde) burgers is
de jaarrekening een belangrijk document: d.m.v. de jaarrekening legt
het provinciebestuur al dan niet met uw instemming aan de burgers
rekening en verantwoording af over de besteding van de
belastinggelden en het gevoerde (financiële) beheer. Het is dus erg
belangrijk dat de jaarrekening en de begroting betrouwbaar zijn.
Ik doe al enige jaren onderzoek
naar jaarrekeningen van gemeenten en provincies. Mijn conclusie is
dat de jaarrekeningen van veel gemeenten en provincies onbetrouwbaar
en dus misleidend zijn. Ondanks de goedkeurende
accountantsverklaringen daarbij die het tegendeel beweren.
Veelal geldt dat voor de
presentatie van de baten en de lasten en het saldo daarvan. Het geldt
veelal ook voor de presentatie van de financiële positie.
Het geldt ook voor de
jaarrekening 2011 en van eerdere jaren van provincie Groningen.
De rekening van baten en lasten
over 2011 sluit met een voordelig saldo van opbrengsten en kosten van
€ 19,6 miljoen. In werkelijkheid hield de provincie € 177,4
miljoen over (info). Er wordt dus € 157,8 miljoen verzwegen.
En al eerder:
De rekening van baten en lasten
over 2000 sloot met een saldo van € 2,8 miljoen. Het werkelijke
saldo was € 17,7 miljoen. Er werd dus € 14,9 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2001 sloot met een saldo van € 7,8 miljoen. Het werkelijke
saldo was € 24,6 miljoen. Er werd dus € 16,8 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2002 sloot met een saldo van € 7,8 miljoen. Het werkelijke
saldo was € 3,2 miljoen. Er werd dus € 4,6 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2003 sloot met een saldo van € 9,2 miljoen. Het werkelijke
saldo was € 6,4 miljoen. Er werd dus € 2,8 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2004 sloot met een saldo van € 5,2 miljoen. Het werkelijke
saldo was € 7,0 miljoen. Er werd dus € 1,8 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2005 sloot met een saldo van € 7,8 miljoen. Het werkelijke
saldo was € 23,3 miljoen. Er werd dus € 15,5 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2006 sloot met een voordelig saldo van € 12,9 miljoen. Het
werkelijke saldo was € 75,7 miljoen. Er werd dus € 62,8 miljoen
verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2007 sloot met een voordelig saldo van € 16,3 miljoen. In
werkelijkheid hield de provincie € 88,0 miljoen over. Er werd dus €
71,7 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2008 sloot met een voordelig saldo van € 10,2 miljoen. In
werkelijkheid hield de provincie € 46,0 miljoen over. Er werd dus
€ 35,8 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2009 sloot met een voordelig saldo van opbrengsten en kosten van
€ 6,9 miljoen. Het werkelijke voordelig saldo was € 468,0
miljoen. Er wordt dus € 461,1 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2010 sloot met een voordelig saldo van opbrengsten en kosten van
€ 12,1 miljoen. Het werkelijke voordelig saldo was € 14,8
miljoen. Er wordt dus € 2,7 miljoen verzwegen.
Samenvattend:
Over de periode 2000-2011 werd
een voordelig saldo van opbrengsten en kosten gepresenteerd van €
118,6 miljoen. Merkwaardig, waarom moet een provincie zoveel
overhouden? In werkelijkheid was het voordelig saldo € 952,1
miljoen. Een verschil derhalve van € 833,5 miljoen.
Bovenstaande cijfers krijgen
reliëf als men bedenkt dat de opbrengst van de opcenten
Motorrijtuigenbelasting in 2011 een bedrag was van € 47,2 miljoen.
Die was dus - zoals in meer van de afgelopen recente jaren - totaal
overbodig!
Ook de weergave van de
financiële positie is verre van juist. In de balans bijvoorbeeld
zijn de vaste activa te laag weergegeven en onder de verplichtingen
ontbreken wèl bestaande verplichtingen. Het betekent ook dat de
hiermee samenhangende kosten (zoals afschrijvingskosten,
personeelskosten) verkeerd in de rekening zijn opgenomen. Aan de
jaarrekening zelf is dus wèl te ontlenen dat het saldo van de baten
en de lasten niet het gesuggereerde bedrag van € 19,6
miljoen is, maar stelt niet in staat te zien wat dan het saldo van de
baten en de lasten wèl is.
Wat als saldo van baten en
lasten wordt gepresenteerd, is niet het werkelijke saldo,
verschillende baten en lasten worden verkeerd gepresenteerd, en wat
als financiële positie wordt gepresenteerd, is niet de werkelijke
financiële positie. Dat betekent dat de jaarrekening totaal
onbruikbaar is als verantwoordings- en sturingsinstrument en dus
alleen maar bruikbaar is in de openhaard.
In de jaarrekening en het
jaarverslag 2011 komt ook heel veel onzin voor, bijvoorbeeld waar het
gaat over reserves, over voorzieningen, over een "resultaat voor
bestemming" en een "resultaat na bestemming" (er is
maar één resultaat en dat is het resultaat, i.c. het saldo van de
baten en de lasten), over paragrafen die geen paragrafen zijn, over
zoiets als "weerstandsvermogen" en "weerstandscapaciteit"
met zelfs een berekening van de nonsens, over een of andere "Gewone
dienst", over treasury, over zoiets als "investeringen met
een economisch nut" en "investeringen met een
maatschappelijk nut", en een onzinnige bijlage over zoiets als
"Single Information Single Audit". Dit soort onzin zet
alleen maar de lezer op het verkeerde been en leidt af van waar het
werkelijk over zou moeten gaan.
Overigens adviseer ik u sterk
tot het opheffen van alle reserves, deze samen te voegen tot één
Algemene reserve, en alle baten en alle lasten op te nemen in waar ze
thuishoren, namelijk in de begroting respectievelijk in de rekening
van baten en lasten. Dat zal het inzicht in waar het echt over moet
gaan, aanmerkelijk verbeteren.
U leest er heel veel meer over
op de website www.leoverhoef.nl,
te beginnen met: "Boekhoudfraude bij gemeenten en provincies
schering en inslag". Op de website treft u mijn bevindingen over
de jaarrekeningen van Groningen aan in de lijst "Uw gemeente en
provincie". Deze brief en mijn eerdere correspondentie met u
over de misleidende jaarrekeningen treft u aan in "Dossier:
Groningen".
Volgens BBV artikel 3 moeten de
jaarstukken met name voor Provinciale Staten-leden goed te begrijpen
zijn. U kunt het beste zelf beoordelen of aan deze eis is voldaan.
Volgens uw accountant heeft u hem gezegd dat u het allemaal prima
begrijpt. Hoe kan hij anders beweren dat u de jaarrekening goed
begrijpt?
Graag was ik u van dienst.
Met vriendelijke groet en
hoogachting,
L.W. Verhoef