drs. L.W. Verhoef
registeraccountant
Kersengaard 13
3962 JR Wijk bij Duurstede
Wijk bij Duurstede, 26 februari 2002
Gemeenteraad van
Gemeente Utrecht
Postbus 16200
3500 CE Utrecht
Betreft: Jaarrekening
2000
Mijn brief d.d. 11 oktober
2001
Uw ongedateerde brief door mij ontvangen 21
februari 2002
Geachte Raad,
Met mijn brief van 11 oktober 2001 deed ik u
enige opmerkingen toekomen betreffende de kwaliteit, i.c. de onbetrouwbaarheid,
van uw jaarrekening 2000. De jaarrekening is onbetrouwbaar, omdat deze geen
betrouwbaar beeld geeft van de reserves, de vaste activa en de verplichtingen,
en geen betrouwbaar beeld geeft van de baten en de lasten en het saldo daarvan.
De jaarrekening voldoet (dus) ook niet aan belangrijke wettelijk daaraan
gestelde eisen.
In mijn brief gaf ik onder andere aan dat het
saldo van de baten en lasten over 2000 niet ƒ 66 miljoen is, waarmee de rekening
eindigt, maar volgens de jaarrekening in werkelijkheid ƒ 232 miljoen. Dit is het
gevolg van het feit dat circa ƒ 166 miljoen aan baten en lasten niet in de
rekening zijn opgenomen. Niet alleen dat u uzelf hierdoor een verkeerd beeld
voorhoudt van de financiële positie van Utrecht, u doet dat ook, en dat is vele
malen erger, aan de burgers aan wie u rekening en verantwoording moet
afleggen.
Met ongedateerde brief door mij ontvangen op 21
februari jl. reageerde uw College van Burgemeester & Wethouders namens u op
mijn opmerkingen.
Met verbazing heb ik kennis genomen van de
reactie van Burgemeester & Wethouders.
Allereerst valt op dat Burgemeester
& Wethouders onmiddellijk toegeven dat er inderdaad baten en lasten buiten
de rekening zijn gelaten en dat dus het saldo van ƒ 66 miljoen waarmee de
rekening eindigt, inderdaad niet het saldo is van àlle baten en lasten.
Wetend dat toenames van het eigen vermogen, i.c. de reserves, baten zijn, en dat
afnames van het eigen vermogen lasten zijn, is dus simpel uit te rekenen, zoals
ik dat in mijn brief van 11 oktober jl. deed, dat het saldo van àlle baten en
àlle lasten de door mij genoemde ƒ 232 miljoen is. Uiterst merkwaardig is het
dus dat Burgemeester & Wethouders, na in alinea 4 toegegeven te hebben dat
er inderdaad ook nog andere baten en lasten zijn dan de in de rekening opgenomen
baten en lasten, in alinea stellen dat het saldo van àlle baten en lasten toch ƒ
66 miljoen is. Dat is een grote domme
tegenstrijdigheid!
Verder komt de reactie er kort gezegd op neer dat
Burgemeester & Wethouders van mening zijn dat, omdat zijzelf van mening zijn
dat de jaarrekening voldoet aan zogenoemde Comptabiliteitsvoorschriften en omdat
een accountant een goedkeurende verklaring bij de jaarrekening heeft gegeven en
omdat een Ministerie ermee in zou stemmen om bepaalde verplichtingen buiten
zicht te laten en omdat Gedeputeerde Staten van een provincie geen opmerkingen
over uw jaarrekening hebben gemaakt, de jaarrekening dus betrouwbaar is, wèl een
betrouwbaar beeld geeft van de financiële positie en wèl een betrouwbaar beeld
geeft van de baten en de lasten en het saldo daarvan. Een uiterst merkwaardige
redenering.
Ik (en naar ik aanneem ik niet alleen) vind een
jaarrekening (respectievelijk begroting) onbetrouwbaar
als:
-
in
de rekening van baten en lasten baten en lasten
ontbreken
-
het
saldo van de rekening van baten en lasten niet het saldo is van àlle baten en
lasten
-
vaste activa niet aan de debetzijde van de balans maar als aftrekpost op
een passiefpost, i.c. het eigen vermogen, zijn verwerkt
-
afschrijvingslasten ontbreken
-
rentelasten zijn opgenomen over niet bestaande
schulden
-
onder de lasten fictieve kostenposten voorkomen
-
onder de opbrengsten fictieve baten voorkomen
-
verplichtingen als reserve worden gepresenteerd
-
verplichtingen worden opgevoerd die in het geheel geen verplichtingen
zijn
-
wèl
bestaande verplichtingen ontbreken
-
belangrijke toelichting op de reserves en de voorzieningen die nodig is
om de cijfers goed te kunnen interpreteren, ontbreekt
-
de
jaarrekening überhaupt niet in staat stelt een beeld te vormen van de financiële
positie, van de baten en de lasten en het saldo
daarvan.
Ik vind een jaarrekening (respectievelijk
begroting) niet voldoen aan de Comptabiliteitsvoorschriften
als:
-
baten en lasten buiten de rekening worden gelaten en buiten
de rekening om rechtstreeks worden toegevoegd aan, respectievelijk in mindering
worden gebracht op het eigen vermogen, terwijl artikel 27 uitdrukkelijk
voorschrijft dat alle baten en alle lasten in de rekening
moeten worden opgenomen
-
het
saldo van de rekening niet het saldo van alle baten en lasten is, terwijl
artikel 27 voorschrijft dat het saldo van de rekening het saldo van alle
baten en alle lasten moet zijn
-
de
jaarrekening (om hiervòòr genoemde redenen) onbetrouwbaar is, terwijl artikel 27
voorschrijft dat de rekening een betrouwbaar beeld moet geven van de baten en de
lasten en het saldo daarvan, artikel 33 voorschrijft dat de balans een
betrouwbaar en duidelijk beeld moet geven van de financiële positie, en artikel
3 voorschrijft dat de jaarrekening zodanig inzicht moet verstrekken dat een
verantwoord oordeel kan worden gevormd over de financiële positie en over de
baten en de lasten
-
(artikelen 3 en 9 zeggen hetzelfde van de
begroting)
-
sommige baten en lasten volgens het "kasstelsel" zijn bepaald en
gepresenteerd, terwijl artikel 4 voorschrijft dat de jaarrekening en de
begroting volgens het "stelsel van baten en lasten" moeten worden
opgemaakt
-
belangrijke toelichtingen bij de reserves ontbreken, terwijl artikel 49
voorschrijft dat alle reserves moeten worden toegelicht en
gespecificeerd
-
belangrijke toelichtingen bij de voorzieningen ontbreken, terwijl artikel
52 voorschrijft dat alle voorzieningenen moeten worden toegelicht en
gespecificeerd.
Uw jaarrekening (en begroting?) is flagrant in
strijd met al deze bepalingen!
Overigens, een jaarrekening (en begroting) moet
allereerst een betrouwbaar document zijn. Of die jaarrekening ook nog wel of
niet voldoet aan toevallige wettelijke bepalingen als de zogenoemde
Comptabiliteitsvoorschriften, is van veel minder belang. Wat heb je aan een
koortsthermometer die wèl voldoet aan zogenoemde Comptabiliteitsvoorschriften
maar de verkeerde temperatuur aangeeft? Het zou volstrekt onverantwoord zijn bij
een doodzieke patiënt daarmee de temperatuur op te nemen! Wat heb je aan een
kompas dat wèl voldoet aan de Comptabiliteitsvoorschriften maar de verkeerde
richting aangeeft? Het zou volstrekt onverantwoord zijn daarmee een vliegtuig of
schip te besturen! Wat heb je aan een jaarrekening of een begroting die wèl
voldoet aan de Comptabiliteitsvoorschriften maar een geheel verkeerd beeld geeft
van de financiële positie, van de baten en de lasten en van het saldo daarvan?
Het zou volstrekt onverantwoord zijn daarmee een gemeente of provincie te
besturen en daarmee rekening en verantwoording af te
leggen!
Wat de goedkeurende accountantsverklaring
betreft: uw accountant zou niet de eerste zijn die ten onrechte een goedkeurende
verklaring aan een jaarrekening heeft gehecht.
En wat het toezicht door het ministerie en de
provincie betreft: "uw" toezichthouders zouden niet de eersten zijn die hun taak
niet naar behoren uitvoeren. Zeker sinds de "Zuid-Holland-affaire" weten we wel
beter.
Verder geven Burgemeester & Wethouders toe
dat er inderdaad investeringen niet in de balans in de rubriek "Vaste activa"
zijn opgenomen, maar buiten zicht op het eigen vermogen in mindering
gebracht.
En wat Burgemeester & Wethouders zeggen over
het onderscheid tussen reserves en voorzieningen en dat het moeilijk is het
onderscheid goed aan te brengen, is diep treurig. Daar heeft u duurbetaalde
ambtenaren en een duurbetaalde accountant voor. Die zouden dat onderscheid, dat
in werkelijkheid helemaal niet moeilijk is, goed moeten
kennen.
Verder staan er een aantal passages in de brief
van Burgemeester & Wethouders waarvan niemand, Burgemeester & Wethouders
stellig ook niet, kan begrijpen wat ermee bedoeld wordt. Als voorbeeld noem ik
alinea 5 op pagina 1 en alinea 3 op pagina 2. Vanwege de in die alinea's
gehanteerde onbegrijpelijke taal kan ik daar niet passend op
reageren.
Ik raad u aan met bovenstaande reactie mijn brief
van 11 oktober jl. (opnieuw) te lezen en daaruit als zichzelf verantwoordelijk
voelend bestuur de passende consequenties te trekken.
Het heeft alles te maken met
"integriteit van het openbaar bestuur"!!
Ik heb inmiddels voor het feit dat uw accountant
bij deze jaarrekening een goedkeurende verklaring heeft gegeven, een klacht
tegen hem ingediend bij de Raad van Tucht voor
Accountants.
Uw reactie te vernemen stel ik op
prijs.
Met vriendelijke groet en
hoogachting,
L.W. Verhoef