drs. L.W. Verhoef
registeraccountant
Kersengaard 13
3962 JR Wijk bij Duurstede
Wijk bij Duurstede, 4 juli 2012
De gemeenteraad van
gemeente Zutphen
Postbus 41
7200 AA Zutphen
Betreft:
Jaarrekening 2011 van gemeente Zutphen
Geachte Raad,
Voor u als gemeenteraad is de
jaarrekening van uw gemeente een belangrijk document: hiermee legt
het college van burgemeester en wethouders rekening en verantwoording
aan u af over het gevoerde (financiële) beheer en verder is de
jaarrekening voor u een belangrijk toetsingsmiddel voor de
betrouwbaarheid van de begrotingen. Op basis van deze jaarrekeningen
en begrotingen beslist u over de hoogte van de gemeentelijke
belastingen en over het wel of niet doorgaan van belangrijke
activiteiten. Ook voor de (geïnteresseerde) burgers is de
jaarrekening een belangrijk document: d.m.v. de jaarrekening legt het
gemeentebestuur al dan niet met uw instemming aan de burgers rekening
en verantwoording af over de besteding van de belastinggelden en het
gevoerde (financiële) beheer. Het is dus erg belangrijk dat de
jaarrekening en de begroting betrouwbaar zijn.
Ik doe al enige jaren onderzoek
naar jaarrekeningen van gemeenten en provincies. Mijn conclusie is
dat de jaarrekeningen van veel gemeenten en provincies onbetrouwbaar
en dus misleidend zijn. Ondanks de goedkeurende
accountantsverklaringen daarbij die het tegendeel beweren.
Veelal geldt dat voor de
presentatie van de baten en de lasten en het saldo daarvan. Het geldt
veelal ook voor de presentatie van de financiële positie.
Het geldt ook voor de
jaarrekening 2011 van gemeente Zutphen.
De rekening van baten en lasten
over 2011 sluit met een nadelig saldo van opbrengsten en kosten van €
7,6 miljoen. In werkelijkheid leed de gemeente een verlies van €
21,5 miljoen (info). Er wordt dus € 13,9 miljoen verzwegen.
En al eerder:
De rekening van baten en lasten
over 2006 sloot met een voordelig saldo van € 2,4 miljoen. Het
werkelijke voordelig saldo was € 6,6 miljoen. Er werd dus € 4,2
miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2007 sloot met een voordelig saldo van € 1,8 miljoen. In
werkelijkheid hield de gemeente € 3,4 miljoen over. Er werd dus €
1,6 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2008 sloot met een nadelig saldo van € 3,3 miljoen. In
werkelijkheid was het nadelig saldo € 0,1 miljoen. Er werd dus
€ 3,2 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2009 sloot met een nadelig saldo van € 0,6 miljoen. In
werkelijkheid was er een voordelig saldo van € 54,7 miljoen
(waarvan winst van € 47,2 miljoen bij de verkoop van de
NUON-aandelen). Er werd dus € 55,3 miljoen verzwegen.
De rekening van baten en lasten
over 2010 sloot met een voordelig saldo van € 0,3 miljoen. In
werkelijkheid leed de gemeente een verlies van € 2,8 miljoen. Er
werd dus € 3,1 miljoen verzwegen.
Opvallend:
Over afgelopen twee jaar
(periode 2010-2011) werd een nadelig saldo van opbrengsten en kosten
gepresenteerd van € 7,3 miljoen. In werkelijkheid was er een
nadelig saldo van € 24,3 miljoen. Een verschil derhalve van €
17,0 miljoen.
Bovenstaande cijfers krijgen
reliëf als men bedenkt dat de opbrengst van de
Onroerendezaakbelasting in 2011 een bedrag was van € 7,2 miljoen.
Ook de weergave van de
financiële positie is verre van juist. In de balans bijvoorbeeld
zijn de vaste activa te laag weergegeven en onder de verplichtingen
ontbreken wèl bestaande verplichtingen. Het betekent ook dat de
hiermee samenhangende kosten (zoals afschrijvingskosten,
personeelskosten) verkeerd in de rekening zijn opgenomen. Aan de
jaarrekening zelf is dus wèl te ontlenen dat het saldo van de baten
en de lasten niet het gesuggereerde bedrag van € 7,6 miljoen
is, maar stelt niet in staat te zien wat dan het saldo van de baten
en de lasten wèl is.
Wat als saldo van baten en
lasten wordt gepresenteerd, is niet het werkelijke saldo,
verschillende baten en lasten worden verkeerd gepresenteerd, en wat
als financiële positie wordt gepresenteerd, is niet de werkelijke
financiële positie. Dat betekent dat de jaarrekening totaal
onbruikbaar is als verantwoordings- en sturingsinstrument en dus
alleen maar bruikbaar is in de openhaard.
In de jaarrekening en het
jaarverslag 2011 komt ook heel veel onzin voor, bijvoorbeeld waar het
gaat over reserves, over voorzieningen, over een "resultaat"
dat het resultaat niet is, en een "exploitatie resultaat"
en een "eindresultaat" en een "resultaat voor
bestemming" en een "resultaat na bestemming" (er is
maar één resultaat en dat is het resultaat, i.c. het saldo van de
baten en de lasten), over zoiets als een "programmarekening"
(zoiets heet in gangbaar Nederlands een rekening van baten en lasten
of een winst-en-verliesrekening), over paragrafen die geen paragrafen
zijn, over zoiets als "weerstandsvermogen" en
"weerstandscapaciteit" met zelfs een berekening van de
nonsens, over zoiets als "arbeidskostengerelateerde
verplichtingen", over iets als "uitzettingen" met een
of andere "rentetypische looptijd", over zoiets als
"investeringen met een economisch nut" en "investeringen
in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut", en een
onzinnige bijlage over zoiets als "SISA". Dit soort onzin
zet alleen maar de lezer op het verkeerde been en leidt af van waar
het werkelijk over zou moeten gaan.
Overigens adviseer ik u sterk
tot het opheffen van alle reserves, deze samen te voegen tot één
Algemene reserve, en alle baten en alle lasten op te nemen in waar ze
thuishoren, namelijk in de begroting respectievelijk in de rekening
van baten en lasten. Dat zal het inzicht in waar het echt over moet
gaan, aanmerkelijk verbeteren.
U leest er heel veel meer over
op de website www.leoverhoef.nl,
te beginnen met: "Boekhoudfraude bij gemeenten en provincies
schering en inslag". Op de website treft u mijn bevindingen over
de jaarrekeningen van Zutphen aan in de lijst "Uw gemeente en
provincie". Deze brief en mijn eerdere correspondentie met u als
gemeenteraad over de misleidende jaarrekeningen treft u aan in
"Dossier: Zutphen".
Volgens BBV artikel 3 moeten de
jaarstukken met name voor gemeenteraadsleden goed te begrijpen zijn.
U kunt het beste zelf beoordelen of aan deze eis is voldaan. Volgens
uw accountant heeft u hem gezegd dat u het allemaal prima begrijpt.
Hoe kan hij anders beweren dat u de jaarrekening goed begrijpt?
Graag was ik u van dienst.
Met vriendelijke groet en
hoogachting,
L.W. Verhoef